Văn phòng luật sư Dragon tại Hà nội: Tính thuế thu nhập với công chứng ủy quyền giao dịch BĐS
Tranh cãi tính pháp lý
Van phong luat su Dragon Hanoi – Mấy ngày qua, việc Cục thuế Hà Nội tạm dừng các hồ sơ nhà đất có công chứng ủy quyền đề nghị làm sổ đỏ để xem xét tính thuế thu nhập với người nhận ủy quyền khiến dư luận nghi ngờ tính hợp pháp của chủ trương này.
Nhiều chi cục thuế… giật mình
Ngày 6-4-2010, Tổng cục Thuế phát đi văn bản trả lời Cục thuế Hải Phòng về việc thu thuế thu nhập cá nhân với cả trường hợp ủy quyền giao dịch bất động sản có công chứng. Theo văn bản này, quan điểm của Tổng cục Thuế coi việc ủy quyền giao dịch toàn bộ (gồm quyền sử dụng,chiếm hữu và định đoạt) thực chất là một hợp đồng mua bán bất động sản.
Vì vậy khi bên được ủy quyền chuyển nhượng cho bên thứ ba thì phải nộp thuế thu nhập cá nhân theo quy định. Lúc này, lãnh đạo nhiều cục thuế địa phương mới giật mình bởi lâu nay họ không thu thuế những trường hợp này.
Cục Thuế Hà Nội cũng coi văn bản trả lời trên của Tổng cục Thuế là “mẫu” để lưu ý các chi cục khi xử lý thuế đối với hồ sơ nhà đất chuyển tên chính chủ có công chứng ủy quyền. Tuy nhiên, văn bản “mẫu” lại rất chung chung, không chỉ ra thuế suất là bao nhiêu, trường hợp ủy quyền nhiều lần thì tính thuế ra sao.
Để chắc ăn, khi giải quyết thực tế, các chi cục Thuế của Hà Nội đã có văn bản gửi Cục thuế Hà Nội xin ý kiến với từng trường hợp.
Đến lượt mình, Cục Thuế Hà Nội cũng không dám quyết, lại gửi văn bản xin chỉ đạo của Tổng cục Thuế để áp dụng thống nhất, đồng thời ngày 10-12-2010, Cục Thuế Hà Nội thông báo cho các chi cục thuế quận huyện về nội dung này để chờ hướng dẫn của cơ quan thuế cấp trên.
Kết quả là toàn bộ các hồ sơ làm sổ đỏ có liên quan chuyện ủy quyền của dân trên địa bàn Hà Nội đã được các văn phòng đăng ký đất và nhà các quận huyện tiếp nhận, khi chuyển sang cơ quan thuế đều bị ách lại.
Thu thuế trên hợp đồng ủy quyền là trái luật?
Theo quy định về thời hạn giải quyết các thủ tục hành chính, đối với hồ sơ đất đai, thời hạn trả lời kết quả cho công dân là 20 ngày liên tục (kể cả ngày nghỉ, ngày lễ). Với việc tạm dừng cách tính thuế trên của Cục Thuế Hà Nội, quy định này mặc nhiên bị vô hiệu, người dân có hợp đồng công chứng ủy quyền muốn làm sổ đỏ phải chờ đợi chưa biết đến bao giờ.
Tuy nhiên, điều dư luận quan tâm hơn là nếu thực hiện thu thuế như vậy có bị coi là trái luật, bởi tại công văn số 24875 ngày 26-11-2010 của Cục Thuế Hà Nội gửi Tổng cục Thuế, một trong hai phương án mà cơ quan này đề xuất là thu thuế đối với người được ủy quyền mức 2% trị giá tài sản chuyển nhượng nếu là mua bán chuyển nhượng và 10% trong trường hợp cho tặng, thừa kế.
Ông Nguyễn Thanh Tùng, Phó Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường quận Đống Đa phản ứng: Thu thuế như trên là trái luật. Theo ông Tùng, việc ủy quyền và nhận ủy quyền là quyền dân sự của công dân theo quy định của pháp luật. Không thể vì nghi ngờ những hợp đồng ủy quyền kiểu này là mua bán bất động sản để áp thuế chuyển nhượng cho người được ủy quyền. Nếu thu như vậy thì cơ quan nhà nước phải chứng minh được đó là hợp đồng mua bán tài sản, không thể thu tùy tiện.
Đồng quan điểm này, đại diện Văn phòng đăng ký Đất và Nhà huyện Từ Liêm cho rằng, không có căn cứ thu thuế thu nhập cá nhân đối với người được ủy quyền khi họ chuyển nhượng tài sản cho bên thứ ba. Kể cả trường hợp ủy quyền nhiều lần cũng vậy. Rõ ràng, việc ủy quyền này được thể hiện bằng văn bản có công chứng.
Nhiều trường hợp cha ủy quyền cho con hoặc anh ủy quyền cho em bán nhà thì không lẽ đánh thuế thu nhập với người con hoặc người em? Hơn nữa về nguyên tắc, công dân được làm những gì pháp luật không cấm, còn nhà nước chỉ được làm những gì luật cho phép.
“Có thể đúng là mua bán thật nhưng trước kẽ hở này mà pháp luật không kịp hoàn thiện thì phải chấp nhận một thực tế thay vì quan điểm thu nhầm hơn bỏ sót”- vị đại diện này khẳng định.
Đáng nói nữa, ngay công văn số 24875 của Cục Thuế Hà Nội cũng thừa nhận “các trường hợp ủy quyền giao dịch bất động sản không thể hiện việc chuyển quyền sở hữu bất động sản từ người ủy quyền sang người nhận ủy quyền; không thể hiện là hợp đồng chuyển nhượng tài sản theo hướng dẫn và quy định tại các văn bản về thuế”.
Do đó theo luật sư Trần Vũ Hải, Trưởng văn phòng luật sư Trần Vũ Hải (Hà Nội), nếu coi hợp đồng ủy quyền công chứng là hợp đồng mua bán để đánh thuế thu nhập cá nhân nói chung là vô lí. Cùng lắm chỉ có thể coi đó là hợp đồng môi giới mặc dù không thể hiện việc trả thù lao giữa các bên trên văn bản.
Luật sư Hải lưu ý Bộ Tài chính mà trực tiếp là Tổng cục Thuế cần cân nhắc kỹ trước khi đưa ra chính sách áp dụng trên toàn quốc về vấn đề này.
Không nên thu
Ông Nguyễn Trọng Hà, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế Đống Đa cho rằng việc chống thất thu, đảm bảo công bằng xã hội là chủ trương đúng. Tuy nhiên, không phải tất cả những trường hợp hợp đồng ủy quyền công chứng nhà đất đều là núp bóng chuyển nhượng. Quan điểm của Chi cục Thuế Đống Đa là tạm thời không thu thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ đối với các lần ủy quyền.
Ngân Hà
Theo Tiền Phong
Văn phòng luật sư Dragon
